Ο αριθμός φιλάθλων του American Football, όπως σε όλη την Ευρώπη, έτσι και στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια είναι συνεχώς αυξανόμενος. Αν αφιεριώσει κανείς ένα απόγευμα να παρακολουθήσει έναν αγώνα, θα καταλάβει ότι δεν είναι απλά παίκτες που τρέχουν full speed και χτυπάνε ο ένας πάνω στον άλλον χωρίς σκοπό και τακτική. Το άθλημα είναι πολύ πιο βαθύ και πολύπλοκο και όταν το συνειδητοποιήσει κανείς αυτό, αρχίζει και το εκτιμάει. 

Επειδή δεν είναι καθόλου εύκολο να μπεις κατευθείαν στα βαθιά και να κατανοήσεις τις αρχές, αλλά και τις λεπτομέρειες του αθλήματος, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε μια σειρά αρθρών με σκοπό να εξηγήσουμε αρχικά τα βασικά και στη συνέχεια τα πιο περίπλοκα τακτικά γνωρίσματα του American Football. Αναγκαστικά θα χρησιμοποιηθούν αρκετοί όροι στα αγγλικά, διότι δεν είναι εύκολο να μεταφράσεις τα πάντα στα ελληνικά και να αποδώσεις την ακριβή τους σημασία. Στο τέλος του κάθε άρθρου, θα υπάρχει ένα γλωσσάρι με περαιτέρω επεξήγηση αυτών των όρων. 

Στο πρώτο άρθρο της σειράς θα ξεκινήσουμε με τα βασικά της επίθεσης. Τις θέσεις και τους ρόλους των παικτών. Ας ξεκινήσουμε!

OFFENSE 101

Στην παραπάνω εικόνα, βλέπουμε ένα παραδοσιακό σχηματισμό (formation) το οποίο αποτελείται από τον Quarterback (QB), δύο Running Backs (RB & FB), δύο Wide Receivers (WR) ή και Wideouts, έναν Tight End (TE) και 5 Offensive Linemen. Πιο συγκεκριμένα για την Offensive Line (O-Line), δύο Offensive Tackles (OT), δύο Offensive Guards (OG) και τον Center (C). Ανάλογα με την μεριά που παρατάσσονται έτσι όπως τους βλέπει ο QB, έχουμε Left Tackle (LT) & Left Guard (LG), καθώς και Right Takle (RT) & Right Guard (RG). Στην παραπάνω φωτογραφία, ο ΤΕ είναι στην μεριά των LT και LG.

Ο QB είναι ο πιο σημαντικός παίκτης της ομάδας (το μεγαλύτερο ίσως μειονέκτημα του αθλήματος είναι πόσο πολύ εξαρτάται από έναν παίκτη). Είναι ο παίκτης που παίρνει την μπάλα από τον Center με το snap* και είτε την δίνει στον RB με σκοπό αυτός να τρέξει και να κερδίσει γιάρδες (running play) ή θα ψάξει να βρει έναν ανοιχτό και eligible receiver* για να του πασάρει τη μπάλα (passing play). Ο QB μπορεί επίσης ο ίδιος να τρέξει με την μπάλα είτε σχεδιασμένα (designed QB run) είτε αυτοσχεδιάζοντας, αν δεν υπάρχει ελεύθερος receiver (QB scrambles). 

Οι δύο running backs είναι ο Full Back (FB) και ο Half Back (ΗΒ) ή απλά RB. Oι δύο αυτοί backs έχουν τρεις επιλογές: 

• Να τρέξουν την μπάλα σε running (ή rushing) play
• Να τρέξουν ένα (συνήθως) μικρό route* και να πιάσουν πάσα σε passing play
• Να μείνουν πίσω από την O-Line και να μπλοκάρουν για τον QB σε passing play

Η μεγάλη διαφορά τους είναι ότι ο FB είναι συνήθως πιο “βαρύ” κορμί και ανοίγει τον δρόμο για τον RB, μπλοκάροντας συνήθως στο second level* (Linebackers*), αφού η O-Line προσπαθεί να μπλοκάρει στο πρώτο level (Defensive Line*). Θα τρέξει την μπάλα ελάχιστες φορές και μόνο αν απαιτείται δύναμη και η επίθεση χρειάζεται λίγες γιάρδες. Στις ημέρες μας, που δίνεται περισσότερη έμφαση στο passing play, ο FB είναι μια θέση που σχεδόν έχει εκλείψει (παράδειγμα FB είναι ο Kyle Juszczyk). 

Ο RB είναι πιο ταλαντούχος και πιο αθλητικός παίκτης. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και χωρίς FB. Είναι αυτός που κατά κύριο λόγο παίρνει την μπάλα στα χέρια του όταν θέλει μια ομάδα να τρέξει την μπάλα. Και αυτή η θέση έχει αλλάξει αρκετά στο σημερινό παιχνίδι. Παρόλο που είναι τρομερά ταλαντούχοι  και αθλητικοί παίκτες και κάθε φορά που πιάνουν την μπάλα δέχονται δυνατά hits*, οι ομάδες δίνουν περισσότερη έμφαση στην O-Line, μιας και τα analytics* έχουν αποδείξει ότι η επιτυχία του running game εξαρτάται περισσότερο απο αυτή (θα υπάρξει ξεχωριστή σειρά αρθρών για τα analytics και πώς έχουν εισχωρήσει και έχουν επηρεάσει το παιχνίδι).

Ο TE είναι συνήθως δίπλα από την O-Line και σκοπός του είναι να μπλοκάρει και αυτός στο running game, ενώ στο passing game είτε θα τρέξει Route για να πιάσει πάσα ή θα μπλοκάρει για να προστατέψει τον QB. Υπάρχουν τριών ειδών ΤΕ. Ο blocking TE, ο receiving TE και ο all around TE. Οι blocking TE δε ξεχωρίζουν ιδιαίτερα αφού κατά κύριο λόγο μπλοκάρουν μαζί με την O-Line και σπάνια θα δεχτούν πάσα. Οι receiving και all around ΤΕ ξεχωρίζουν διότι συμμετέχουν πολύ στο passing game. Οι TE επίσης ξεχωρίζουν για το σωματότυπό τους. Είναι συνήθως πολύ ψηλοί και δυνατοί και έχουν τεράστια αθλητικά προσόντα. Όλες οι ομάδες προσπαθούν να βρουν έναν τέτοιον TE (πaράδειγμα μοντέρνου all around TE είναι ο George Kittle). 

Οι Wide Receivers ή Wideouts (WR) ξεχωρίζουν για την ταχύτητα και την ικανότητά τους να πιάνουν πάσες. Στο running game συνήθως μπλοκάρουν τον αμυντικό που είναι μπροστά τους. Στο passing game τρέχουν προκαθορισμένα σετ (συνεννοούνται QB και WR's πριν το snap) που ονομάζονται Routes, με σκοπό να ελευθερωθούν από την άμυνα και να δώσουν στον QB μια ευκαιρία να τους πασάρει τη μπάλα (throwing window). Σε μελλοντικό άρθρο θα μιλήσουμε αναλυτικά για το WR Route Tree και τους συνδυασμούς που δημιουργούν σε κάθε passing play οι WR's με σκοπό να ανοίξουν το γήπεδο. 

Σχετικά με την O-Line, πραγματικά είναι οι αφανείς ήρωες του παιχνιδιού, παρόλο που οι σωματότυποί τους, μόνο αφανούς δεν τους καθιστούν. Είναι αυτοί που σε passing play, προστατεύουν τον QB από το pass rush*, ενώ σε rushing play, εκτελούν συγκεκριμένα blocks για να ανοίξουν τρύπες στην άμυνα τις οποίες θα εκμεταλλευτεί ο ball carrier*. Πιο συγκεκριμένα...

• Ο Center είναι ο παίκτης που δίνει την μπάλα στον QB σε μία κίνηση κάτω από τα πόδια του, η οποία ονομάζεται snap. Επίσης επικοινωνεί με τον QB και μεταφέρει στην υπόλοιπη O-Line τα blocking assignments*. Είναι μια πολύ νευραλγική θέση και απαιτεί πολύ καλή χημεία με τον QB. 
• Οι Guards (LG & RG) είναι εκατέρωθεν του C. Σε rushing play είναι συνήθως οι “οδοστρωτήρες” που θα ανοίξουν τρύπες για τον RB, ενώ σε passing play είναι αυτοί που κρατάν καθαρό τον QB απο πίεση στη μέση. 
• Οι Tackles (LT & RT) είναι κατά κύριο λόγο υπεύθυνοι να κρατήσουν καθαρό τον QB από περιφερειακή πίεση. Επειδή οι άμυνες προσπάθουν συνήθως να δημιουργήσουν πίεση από τα πλάγια (στο κέντρο η O-Line έχει αριθμητικό πλεονέκτημα με τον Center) είναι οι πιο σημαντικές θέσεις για την προστασία του QB. Επίσης αντιμετωπίζουν σχεδόν πάντα τους πιο ταλαντούχους pass rushers* της άμυνας. Σε running play προσπαθούν να μπλοκάρουν στο πρώτο level (D-Line), ενώ μπορεί να τους δεις να συνεχίζουν και στο δεύτερο level (Linebackers). 

Η O-Line σε passing plays και στην προσπάθειά της να κρατήσει καθαρό από πίεση τον QB, σχηματίζει ένα ημικύκλιο το οποίο ονομάζεται passing pocket και φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. 

Όταν η O-Line δίνει ένα καθαρό (clean) pocket στον QB για περίπου 2,5 δευτερόλεπτα, θεωρητικά έκανε καλά τη δουλειά της. 

Δύο επιπλέον πολύ σημαντικές γραμμές ορίζονται από την O-Line. Για να τις εξηγήσουμε θα χρησιμοποιήσουμε την παρακάτω εικόνα:

Η πρώτη είναι η Line of Scrimmage (LOS). Είναι η γραμμή που σχηματίζεται από την ευθεία που ενώνει την μπάλα πριν το snap και τις δύο πλάγιες γραμμές του γηπέδου. Ουσιαστικά είναι το τοίχος που δεν κάνει να περάσει ούτε η επίθεση, ούτε η άμυνα πριν το snap και είναι το σημείο στο οποίο γίνεται η αρχική σύγκρουση της O-Line με την D-Line. 

Η δεύτερη δεν είναι ακριβώς γραμμή, αλλά περισσότερο concept. Είναι οι παίκτες που επιτρέπεται να πιάσουν πάσα (eligible receivers) και να είναι πέρα από την LOS μετά το snap και ενώ ο QB έχει ακόμα την μπάλα στα χέρια. Τα δύο πιο ακριανά σημεία της νοητής γραμμής που ορίζει η O-Line είναι εξ ορισμού eligible receivers. Στην παραπάνω φωτογραφία είναι ο WR στα δεξιά και ο TE στα αριστερά (από την οπτική γωνία του QB). Ο WR στα αριστερά για να είναι eligible receiver, πρέπει να βρίσκεται κατ'ελάχιστον μία γιάρδα πιο πίσω από αυτή την γραμμή. Σύμφωνα με αυτό τον κανονισμό ο QB, ο FB και ο RB είναι επίσης eligible receivers.

Το τελευταίο που θα αναφέρουμε στην εισαγωγή μας για την επίθεση, διότι αναφέρεται πολύ συχνά, είναι ο τρόπος με τον οποίο ονομάζουν το pesronnel. Έχει να κάνει με τον αριθμό των RB και των TE που βρίσκονται στο γήπεδο, επειδή η O-Line θεωρείται ότι πάντα έχει 5 παίκτες και πάντα υπάρχει ένας QB. Ο αριθμός των WR είναι το υπόλοιπο για να συμπληρωθεί η ενδεκάδα (να ξεκαθαρίσουμε, πρόκειται μόνο για τον αριθμό των παικτών που είναι στο γήπεδο και όχι που θα βρεθεί στο γήπεδο o κάθε παίκτης). Για παράδειγμα:

• Στην παρακάτω εικόνα έχουμε 2 RB και έναν TE. Αυτό ονομάζεται 21 personnel δηλαδή 2 RB, 1 TE και για να συμπληρωθεί η ενδεκάδα 2 WR. Αποτελούσε το “standard formation” στην NFL πριν από περίπου 10-15 χρόνια. Παρατηρείστε τη θέση του Pettis (right WR), μια γιάρδα πίσω από την LOS για να είναι eligible receiver.

• Στην παρακάτω εικόνα θα δούμε το 11 personnel. Στη σημερινή εποχή αποτελεί το “standard formation” ή αλλιώς “base personnel”. Έχουμε 1 RB, 1 ΤΕ και 3 WR. Παρατηρήστε και πάλι τις θέσεις των eligible receivers. 

• Στην παρακάτω εικόνα βλέπουμε το 12 personnel. 1 RB, 2 TE και 2 WR. Χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο από ομάδες που είναι αρκετά τυχερές να έχουν δύο καλούς receiving ή all around TE's. 

• Τέλος, πολύ πιο σπάνιο στις ημέρες μας, έχουμε και το 22 personnel. Όπως μαντέψατε, 2 RB, 2 TE και 1 WR. Χρησιμοποιείται κατα κύριο λόγο όταν θέλεις να τρέξεις την μπάλα όπως π.χ. σε goal-line ή goal-to-go* περιπτώσεις.

Αυτά για εισαγωγή. Γνωρίζοντας αυτές τις βασικές αρχές, θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε αναπτύσσοντας τα offensive schemes και concepts, δηλαδή να μιλήσουμε για West Coast Offense ή Coryell (Vertical) Offense. Αν καταφέρουμε να κατανοήσουμε πάνω σε τί βασίζεται αυτό που βλέπουμε τις Κυριακές, θα είναι πολύ πιο ευχάριστο το παιχνίδι! 

Απορίες, ερωτήσεις καθώς και σχόλια απευθυνθείτε μπορείτε να με βρείτε στο προφίλ μου στο twitter.

ΓΛΩΣΣΑΡΙ